Windenergie | Alles over windmolens in Nederland

Nederland is een echt windland, het waait hier vaak en hard. Duurzame energie, waaronder windenergie, is nodig om klimaatverandering tegen te gaan en minder afhankelijk te worden van het importeren van stroom en gas. Zonne-energie is ook sterk in opkomst, maar nog veel duurder dan windenergie. Dat geldt ook voor andere duurzame energiebronnen, zoals aardwarmte.

Voor Nederland is wind de meest efficiënte en goedkoopste vorm van duurzame energie. Daarom is in het Energieakkoord afgesproken dat er de komende drie jaar 6.000 MW wind op land en 4.500 MW wind op zee gerealiseerd moet zijn. 

Windparken op land en zee produceren op grote schaal groene stroom. Een grote windmolen (van 3 MW) wekt jaarlijks voldoende stroom op voor 2000 huishoudens. Dat is ruim 6.000.000 kWh aan elektriciteit. 

Windenergie in Nederland | Hoe werkt dat?

De vraag naar windenergie stijgt de laatste jaren, maar wat kost een windmolen, hoe lang gaat een windmolen mee en wanneer verdient een windmolen zich terug?

De Vastelastenbond geeft antwoord op onderstaande vragen. 

1. Wat zijn de voor- en nadelen van een windmolen?
2. Wat kost een windmolen?
3. Vanaf wanneer levert een windmolen wat op? 
4. Hoe lang gaat een windmolen mee? 
5. Hoeveel van de Nederlandse energie wordt door windmolens opgewekt?
6. Wat kost windenergie per kWh? En wat levert het op? 
7. Levert een windmolen veel schadelijk afval op?
8. Welke energieleveranciers werken met windenergie uit Nederland?

1. Wat zijn de voor- en nadelen van een windmolen?

Het grote voordeel is dat wind niet opraakt. Het is een onuitputtelijke bron. Het levert geen vervuiling of afval op en er is geen CO2 uitstoot en daarom beter voor het milieu. Kortom veel voordelen. Er zijn ook nadelen te noemen. Het aanleggen van windparken kost veel geld en niet elk landschap leent zich voor het plaatsen van windmolens. Een ander nadeel is dat het niet elke dag hard genoeg waait. In zekere zin worden we afhankelijk van het weer is in het geen bron die continue (in dezelfde mate) beschikbaar is. 

Windenergie op land wordt gezien als een van de meest kosteneffectieve manier om hernieuwbare energie te produceren. Maar om het doel van 2020 te realiseren is alleen het opwekken op land niet voldoende. Ook zal er geïnvesteerd moeten worden in windmolenparken op het Nederlandse deel van de Noordzee. Om het aandeel van windenergie op land te vergroten, zijn extra windmolens nodig. Het kabinet heeft elf gebieden aangewezen waar grote windparken op land mogen komen. Dit zijn Eemshaven, Delfzijl, N33 (bij Veendam), Drentse Veenkoloniën, Wieringermeer, IJsselmeer-Noord, Flevoland, Noordoostpolderdijk, Rotterdamse Haven, Goeree-Overflakkee en Krammersluizen.

2. Wat kost een windmolen?

Een moderne molen heeft een capaciteit van 3 MW. Afhankelijk van de plaatsing op land of zee is de  kostprijs van een windmolen ca. € 3.000.000,-. Bij grote parken zijn deze kosten iets lager door schaalvoordelen. Met name bij de nieuwste, grote projecten op zee kunnen de kosten per windmolen worden beperkt. De kosten van een windmolen bestaan uit: 
•    Turbines en funderingen (ca. 70% van de totale kosten)
•    Civiele werken (bouwvoorbereiding en ontsluiting)
•    Elektrische infrastructuur en netaansluiting
•    Vergunningen
•    Ontwikkelingskosten (onderzoeken en adviezen)
•    Eventueel grondvergoeding

Onderhoudskosten en overige kosten

Windturbines hebben gedurende de gehele levensduur onderhoud nodig. Jaarlijks onderhoud vindt met name plaats aan de bewegende delen. Verzekeringen worden afgesloten voor herstelkosten, aansprakelijkheid en productieverlies bij schade. De kosten voor onderhoud en verzekeringen liggen rond € 363.000,- per jaar. 
•    Sloopkosten: kosten voor het op termijn afbreken van de turbine;
•    Monitoringskosten: bijvoorbeeld voor monitoren van vogel- en vleermuizenslachtoffers;(bijvoorbeeld 3 jaar à € 50.000,- per jaar);
•    Gebied gebonden bijdrage: in sommige gebieden vraagt de overheid een bijdrage aan de gebiedsontwikkeling rondom het windpark. In Flevoland is dit bijvoorbeeld 10 tot 30% van de jaaropbrengst.

3. Vanaf wanneer levert een windmolen iets op? 

Dit hangt van vele factoren af  zoals locatie, productiekosten, contractuele afspraken, onderhoud en hoe hard waait het, maar over het algemeen levert een windmolen in de eerste 3 – 6 maanden al evenveel energie op als de productie en bouw heeft gekost aan stroom. 

Financieel gezien kost een windmolen 3 miljoen + € 363.000 per jaar. Daarvoor moet een windmolen minimaal 15 jaar draaien om zichzelf (fabriceren, plaatsen, onderhouden en slopen) terug te verdienen. Winst is er niet alleen financieel. Ten opzichte van andere energiebronnen, zoals kolen en aardgas zijn er andere voordelen. De windmolen maakt gebruik van een onuitputbare bron en stoot bij het opwekken geen CO2 uit. Daarnaast is er niet direct een probleem als er één windmolen uitvalt. Dit heeft geen grote gevolgen voor de gehele productie capaciteit.

4. Hoe lang gaat een windmolen mee? 

Een windmolen gaat gemiddeld tot 20 tot 30 jaar mee. Daarna wordt de windmolen gesloopt.  

5. Hoeveel van de Nederlandse energie wordt door windmolens opgewekt?

Hoeveel zijn er nu in Nederland en is er sprake van een toename de afgelopen jaren? 

In 2010  zorgden de windmolens in Nederland voor een totaal vermogen van 1.993 MW. In 2014 waren er ongeveer 2.000 windturbines op land, met een totaal vermogen van 2.639 MW. Deze molens leveren ongeveer 4,5% van alle elektriciteit die we in Nederland gebruiken. In 2015 groeide dit naar 3.019 MW op het land en 357 MW op zee. Dit zorgde voor 7,6 miljard kWh aan elektriciteit. Dat is een groei van 30% ten opzichte van 2014. 

Op dit moment (2017) is dit gegroeid naar 4.305 MW, waarvan 959 MW op zee. Dit levert ongeveer 12 miljard kWh aan elektriciteit op. 
 

5. Wind energie per provincie*

Bron: Windstats.nl

6. Wat kost windenergie per kWh? En wat levert het op? 

Windenergie op land kost ongeveer 7 cent per kWh. Stroom uit kolen en gas zijn ca. 3 cent per kWh goedkoper. De Rijksoverheid stimuleert bedrijven via de subsidieregeling SDE+ om te investeren in windenergie. Producenten van windstroom ontvangen ongeveer 2-3 cent subsidie per kWh elektriciteit voor een vaste periode. Ook omwonenden profiteren steeds vaker mee van de opbrengsten van windmolens, bijvoorbeeld doordat een deel van de opbrengst ten goede komt aan een fonds voor de omgeving of door mede-eigenaar van een stukje van de molen te worden. De financiële opbrengsten bestaan dus uit de verkoop van elektriciteit aan handelaren en energieleveranciers en eventuele subsidies (SDE) of fiscale voordelen.

7. Levert een windmolen veel schadelijk afval op?

In veel oude molens zit nog het schadelijke metaal neodymium. De meeste nieuwe molens worden al zonder dit metaal gemaakt. Windmolenbouwers zijn aan het onderzoeken hoe dit metaal gerecycled kan worden. Moderne windmolens kunnen goed gerecycled worden en leveren daarom nauwelijks afval op. Veel materialen kunnen zelfs hergebruikt worden voor nieuwe molens. Dit geldt alleen niet voor de rotorbladen, die zijn meestal gemaakt van glasvezel. Ze kunnen wel gerecycled worden, maar dan worden er laagwaardigere toepassingen van gemaakt zoals verkeerspalen. Er wordt wel gewerkt aan hoogwaardigere toepassingen.  (Bron: Greenpeace)

8. Welke energieleveranciers werken met windenergie uit Nederland?

De Vastelastenbond biedt windenergie aan van verschillende energieleverancier zoals Greenchoice, Eneco & Vattenfall. Greenchoice is samen met Eneco één van de koplopers op het gebied van windenergie. Greenchoice levert 100% groene stroom aan meer dan 400.000 particuliere klanten (2016) en levert ook een substantieel volume aan zakelijke afnemers. Ze doen dit 100% groen, waarbij het overgrote deel uit Nederland komt, waarvan weer een groot deel uit windmolens. Het doel van Greenchoice is om in 2020 volledig voor 100% uit Nederland te kunnen leveren. 

Eneco Wind Operations heeft als eerste bedrijf in Nederland het ISO 55001-certificaat behaald voor al zijn windparken in Nederland. De ISO 55001 is een internationale norm voor het ontwikkelen, implementeren, onderhouden en verbeteren van assetmanagementsystemen. Eneco is een groot leverancier van windstroom. Zo levert het bedrijf bijvoorbeeld aan Akzo Nobel 66 GWh per jaar tot 2020.

Vattenfall is ook flink aan het investeren in wind energie en nam onlangs 32 windmolenposities over van de leden van Windcollectief Wieringermeer. Dit betekent dat Nuon eigenaar wordt van in totaal 82 windmolens van het toekomstige Windpark Wieringermeer. Het nieuwe windpark telt straks honderd windmolens die gezamenlijk circa 1,3 miljard kWh stroom per jaar produceren, goed voor de stroomvoorziening van ongeveer 370.000 huishoudens. De eerste werkzaamheden beginnen in 2018 en de bouw van de turbines start in 2019. Vanaf 2020 zal het windpark stroom gaan leveren

Natuurlijk zijn er ook kleinere leveranciers die gebruik maken van windenergie, zoals Vandebron en Pure Energy. Deze leveranciers hebben een goede insteek alleen zijn ze te klein om echt impact te maken.

Controleer het stroometiket

Groene energie verkoopt lekker. Veel leveranciers zetten de volledige marketing op groene stroom. Hierdoor wekken ze de indruk duurzaam te zijn. Indien u exacte cijfers wil weten, moet u even de stroometiketten raadplegen van de leverancier op hun website. Dit is namelijk het officieel door de ACM goedgekeurde mix van bronnen waaruit een leverancier als geheel de stroom levert van het afgelopen jaar. 

Dit artikel is geschreven door de Vastelastenbond. Hiervoor zijn bronnen gebruikt: Natuur en Milieu, Greenchoice, RVO.nl, Greenpeace en windstats.nl. U kunt geen rechten ontlenen aan deze informatie.