Verdere stijging olieprijs in verschiet

De sterk opgelopen olieprijs van de afgelopen maanden is een voorbode van structureel hogere prijzen in 2011. Afgelopen jaar kostte een vat ruwe olie gemiddeld $ 79,60. Voor 2011 verwachten analisten een gemiddelde prijs van $ 87 per vat, zo blijkt uit een enquête van persbureau Bloomberg.

Jeroen Bos, Amsterdam

Op 2008 na wordt 2011 daarmee het duurste oliejaar ooit. Toen kostte een vat ruwe olie gemiddeld $ 99,75. In juli van dat jaar piekte de dagprijs zelfs naar $ 147 per vat.

Het verwachte gemiddelde voor 2011 ligt onder de huidige marktprijs. Een vat Brent voor levering in februari kostte maandag op de termijnmarkt in Londen $ 95,83, het hoogste niveau in ruim twee jaar. Analisten waarschuwen echter dat verdere uitschieters, naar $ 100 en hoger, zeer waarschijnlijk zijn.

Sterk toenemende vraag

De stijgende olieprijs is het gevolg van een sterk toenemende vraag. Volgens analisten van Goldman Sachs is de wereldwijde behoefte aan olie sinds mei 2010 groter dan het aanbod. In 2010 groeide de vraag naar olie met 2,2 miljoen vaten per dag. De vraag nam daarmee twee keer sneller toe dan het aanbod.

In zo'n situatie wordt de olieprijs vooral bepaald door de olieproducenten. Zij kunnen de kraan verder open- of dichtdraaien. Marktkenners verwachten dat de productiestrategie van oliekartel Opec dit jaar meer gewicht in de schaal zal leggen.

Productie opvoeren

Het verbond van olie-exporterende landen is goed voor 40% van de wereldwijde olieproductie. De twaalf lidstaten produceren nu niet voluit. Naar schatting kan het kartel de productie nog opvoeren met 5 miljoen tot 6 miljoen vaten per dag. Vooral topproducent Saudi-Arabië heeft nog veel vrije capaciteit.

Oliespecialisten verwachten dat Opec in de loop van het jaar de productie zal opvoeren. Het is echter onduidelijk bij welk prijsniveau Opec het opportuun acht dit te doen. Deskundigen die het beleid van Opec proberen te voorspellen, hebben veel weg van de Kremlindeskundigen uit de Koude Oorlog. Ook Opec-volgers moeten het stellen zonder onafhankelijk gecontroleerde cijfers. Bovendien moeten ze conclusies trekken op basis van uiterst summiere uitlatingen van de Opec-leden.

Informatie

Een van de spaarzame brokjes informatie werd vorig jaar toegeworpen door de Saudische minister van olie Ali al-Naimi. Hij zei in december dat hij een olieprijs tussen $ 70 en $ 80 per vat prefereert.

Het is echter de vraag welk gewicht aan die opmerking mag worden toegekend. Want op het moment van de uitspraak lag de olieprijs al ver boven die bandbreedte. Toch besliste Opec in diezelfde maand om zijn productiequota onveranderd te laten.

Extreme prijsexplosies

Het brengt analisten van Barclays Capital tot de conclusie dat het oliekartel meer belang hecht aan de ondergrens dan aan de bovengrens van die bandbreedte. Toch zal het kartel extreme prijsexplosies zoals in 2008 willen voorkomen, stelt Barclays.

'Volgens ons is het waarschijnlijk al te laat om te voorkomen dat dit jaar de grens van $ 100 per vat wordt aangetikt. Maar we verwachten dat Opec meer controle zal uitoefenen om te voorkomen dat de gemiddelde olieprijs dit jaar niet boven de $ 100 per vat uitkomt', schrijft het olieteam van de Britse vermogensbeheerder.

Als topleverancier van olie heeft Opec een bepalende rol in de groei van de wereldeconomie. Een hogere prijs als gevolg van toenemende vraag is vooral een teken dat economieën snel groeien. De oplopende prijs zal de economische activiteit dan niet of nauwelijks temperen. Maar als de olieprijs vooral wordt bepaald door tekorten aan de aanbodkant, kan dat wel een zware rem zetten op economische activiteit. Dan zou Opec zichzelf ook in de vingers snijden.

Bron: FD Selections