Primeur: Start aardwarmteprojecten in verschillende provincies

Om de doelstellingen te behalen moeten de overheid, provincies, gemeenten en lokale instellingen de handen ineenslaan. In 2030 moeten er 800.000 extra woningen op een warmtenet aangesloten zijn. Er zijn al veel huishoudens (600.000) in Nederland aangesloten op stadsverwarming of blokverwarming. Ruim een kwart van de Nederlandse woningen kan in de toekomst verwarmd worden met warmte uit de aardbodem. Dat betekent dat maar liefst 2,5 miljoen woningen over kunnen op een lokale warmtevoorziening. Vooral in grote steden is er veel potentie. Maar ook in de glastuinbouw en industrie kan aardwarmte in een flink deel van de warmtebehoefte voorzien. En de eerste projecten in Nederland zijn een feit. Larderel Energy gaat beginnen met een geothermisch energienetwerk in Gooi en Eemland. We geven je de feiten over aardwarmte. 

Wat is aardwarmte?

Aardwarmte, ook wel geothermie genoemd, wordt gewonnen door via een boorgat water op te pompen dat zich op kilometers diepte in de aarde bevindt. Dit water is warm en heeft een temperatuur van 70 tot 100 graden. Zodra dit hete water aan de oppervlakte komt, wordt hiermee elektriciteit opgewekt in een geothermiecentrale. De restwarmte wordt uit het water gehaald met behulp van een warmtewisselaar. Via een warmtenet wordt deze warmte naar gebouwen getransporteerd om deze te kunnen verwarmen. Wist je dat aardwarmte al in 1904 in Italië wordt ingezet. In het dorpje Ladello wordt als elektriciteit geproduceerd met behulp van aardwarmte en met de restwarmte worden woningen verwarmd. 

Diepe en Ultra-Diepe Geothermie

Er zijn twee verschillende vormen van aardwarmte: Diepe en Ultra-Diepe Geothermie. Zoals de naam al zegt, zit er verschil in de diepte en daarmee ook in de mogelijkheden voor energieopwekking.
Diepe Geothermie: Hier gaat het om een diepte tussen 1,5 en 4 km in de ondergrond. Dit levert warmte op tussen de 70 en 100 graden. In Nederland wordt deze vorm van geothermie al gebruikt voor het verwarmen van kassen en gebouwen (Den Haag).
Ultra-Diepe Geothermie: verwarming én CO2-vrije elektriciteit: Ultra-Diepe Geothermie vindt dieper dan 4 km in de ondergrond plaats. Hierbij kan een temperatuur van 130 tot wel 250 graden gewonnen worden. Deze temperatuur is hoog genoeg om te gebruiken voor industriële processen of het opwekken van CO2-vrije elektriciteit. Met de restwarmte kunnen gebouwen worden verwarmd.

Onderzoeken en stand van zaken

Na een langdurig proces om in kaart brengen of de bodem geschikt is voor het gebruik van aardwarmte. Dit was nodig omdat we na alle olie- en gasboringen in Groningen en (seismisch) onderzoek al veel weten over de Nederlandse ondergrond. Maar er is te weinig kennis en informatie voor de ontwikkeling van ultradiepe geothermie. Trillingen van de bodem (seismiciteit) en het boren door grondwaterlagen zijn in Nederland belangrijke aandachtspunten. Hoewel trillingen van de bodem zelden voorkomen bij aardwarmte, is het niet uit te sluiten. Daarnaast willen we niet dezelfde fout maken als in Groningen en zijn er veel proefboringen gedaan. Vooralsnog ziet het er goed uit, omdat er niet zoals bij gasboringen een 'gat' in de aardbodem ontstaat. Bij aardwarmte en het ophalen van het warme water gaat het afgekoelde water namelijk via een andere pomp weer terug in dezelfde aardlaag als waar het vandaan kwam. 

Projecten in Nederland

In Utrecht is er de hoop dat aardwarmte een duurzaam alternatief is voor de verwarming van huizen en gebouwen. Door heet water op te pompen kan de warmte gebruikt worden in het warmtenet (stadsverwarming), dat ligt in onder andere Overvecht en Kanaleneiland. Ook Houten ziet aardwarmte wel zitten, mits voldaan wordt aan voorwaarden van milieuhygiëne. Ook gemeente Houten heeft als doel om in 2040 klimaat- en energieneutraal te zijn. De totale investering voor een netwerk met in totaal twaalf geothermische centrales bedraagt voor beide regio’s samen zo’n 5,5 miljard euro.

Voor en nadelen van aardwarmte

Er zijn voor en tegenstanders van aardwarmte. In theorie is er genoeg aardwarmte in Nederland. Er is zelfs ruim 3 keer zoveel energie beschikbaar aan aardwarmte dan Nederland jaarlijks gebruikt. Desondanks maakt Nederland nog weinig gebruik van aardwarmte. Er zullen veel proefboringen gedaan moeten worden. 

Voordelen aardwarmte

• Er is genoeg aanwezig in de Nederlandse bodem
• Nederland wordt minder afhankelijk van importeren gas
• Geen extra zonneparken en windmolens nodig
• Betrouwbaar omdat aardwarmte onafhankelijk is van weer, wind of seizoen
• Beperkte ruimte nodig voor installatie 
• Bijna geen  CO2 uitstoot ten opzichte van aardgas

Nadelen aardwarmte 

• Aanleg van aardwarmte-energiecentrales en de infrastructuur is erg prijzig
• Het grondwater is erg zout. Dit kan leidingen aantasten en ons drinkwater vervuilen
• Er zijn momenteel nog (te) weinig warmtenetten in Nederland om grootschalig over te kunnen gaan op aardwarmte
• Dure proefboringen nodig, omdat de grond in Nederland niet overal geschikt is