Kroes wil energiereuzen breken

Neelie Kroes, de Nederlandse eurocommissaris voor mededinging, wil de macht breken van energiegiganten in de Europese Unie. Die houden de prijzen kunstmatig hoog en weren nieuwkomers van de markt. De consument is de dupe en dat moet nu maar eens afgelopen zijn, aldus Kroes woensdag.In een gesprek met Nederlandse journalisten noemt ze de crisis van deze week toen Rusland de oliekraan naar Europa dichtdraaide een ,,godsgeschenk''. Nu dringt het in de EU eindelijk door hoe belangrijk het is om zeker te zijn van eigen energiebronnen.Kroes speelde een belangrijke rol in de discussie in Brussel deze week over het 900 pagina's tellende 'strategierapport' over energie en klimaatbeheersing. De Commissie wil dat de EU zuiniger is met energie, minder broeikasgassen uitstoot en minder afhankelijk wordt van bijvoorbeeld Russische olie of gas.Naast de eurocommissarissen voor energie en milieu, was Kroes zo belangrijk omdat haar ambtenaren met een rapport kwamen waaruit onomstotelijk blijkt dat de marktwerking in de energiesector nog slecht werkt. Critici hoeven Kroes niet langer op haar blauwe ogen te geloven. ,,De feiten en cijfers geven nu zoveel houvast dat niemand er meer omheen kan.'',,Uit het onderzoek blijkt dat burgers en bedrijven worden benadeeld door het monopoliegedrag van energiereuzen. Burgers betalen te veel voor hun gas en elektriciteit en er is te weinig keuze. Dat kunnen we niet langer negeren, dus die bedrijven gaan we bij de kladden pakken'', aldus Kroes.Ze ontdekte dat sommige grote bedrijven misbruik maken van hun positie, bijvoorbeeld omdat ze de hele energieketen in handen hebben: productie, distributie en verkoop. Dat leidt ertoe dat bedrijven nauwelijks investeren in de infrastructuur of in schone, duurzame energiebronnen.Voor Kroes is één aanpak met afstand de beste: de bedrijven gedwongen splitsen. Maar landen als Duitsland en Frankrijk zijn daarop tegen. En Kroes heeft geen machtsmiddelen zolang de 27 EU-landen het niet eens zijn over haar beleid. In maart praten de EU-leiders over de voorstellen van de Commissie en zal blijken wat er overblijft van Kroes' plannen. Volgens Kroes heeft de Nederlandse Gasunie toegegeven dat die pas na de gedwongen splitsing overging tot benodigde investeringen in de infrastructuur.Betere marktwerking in de energiesector is niet alleen nodig om de prijzen voor consumenten omlaag te krijgen, maar ook om nieuwe aanbieders van bijvoorbeeld groene energie meer kansen te geven. ,,Het is nu 12 graden, we krijgen tropische ziekten in Europa. De bevolking maakt zich daar zorgen over.''Volgens Kroes kan Europa zich nog spiegelen aan sommigen die in de VS ,,het licht hebben gezien''. Gouverneur Arnold Schwarzenegger in Californië bijvoorbeeld wil daar dat de uitstoot van broeikasgassen in 2020 terug is op het niveau van 1990. ,,Daar zijn politieke leiders voor'', aldus Kroes.Bron: ANP