Energieveilingen: verkoopstrategie of onkunde?

Consumentenbond en VEH bieden leden schijnzekerheid

Eindhoven, Het is een toenemend fenomeen: collectieve ‘veilingen’ die namens grote groepen consumenten kortingen bedingen. De Vastelastenbond onderzocht de mechanismen achter deze veilingen en kwam tot opvallende conclusies. ‘Belangenverenigingen wekken de indruk dat ze financieel voordeel behalen voor hun leden’, stelt voorzitter Dirk-Jan Wolfert. ‘Ze schieten echter flink tekort in de informatievoorziening en de nazorg richting hun leden. Sommige nadelen blijven echt onderbelicht.’

Energieveilingen worden steeds vaker georganiseerd. De grootse twee komen uit de koker van Vereniging Eigen Huis en de Consumentenbond. Naar verluidt, heeft ook de ANWB plannen om een dergelijke veiling te organiseren. Hoe gaat zo’n veiling in het werk? ‘De initiatiefnemers verzamelen zoveel mogelijk deelnemers en proberen namens die groep een zo laag mogelijk prijs te bedingen als ze overstappen naar een andere energieleveancier’, vertelt Dirk-Jan Wolfert. ‘Vervolgens krijgen diverse energieleveranciers de mogelijkheid om een bod te doen. Dit principe ziet er op het eerste gezicht eenvoudig uit. Vaak realiseert de consument zich niet dat deze veilingen ook een keerzijde hebben.

Eénmalige korting, daarna prijs omhoog

Sommige belangenbehartigers spiegelen gouden bergen voor. De prijs die de veiling oplevert, is niet zaligmakend. Dirk-Jan Wolfert van de Vastelastenbond legt uit waarom. ‘Via een veiling overstappen biedt geen garantie op een lage prijs. Zeker niet als de eerste contractperiode achter de rug is. Bij een veiling worden alleen prijsafspraken gemaakt voor de eerste contractperiode. De jaren daarna is de energieleverancier vrij om te doen wat hij wil.’ De praktijk wijst uit dat veel consumenten zich hiervan niet bewust zijn. Hebben ze wel in de gaten dat ze hogere, variabele tarieven aan de energieleverancier gaan betalen als hun contract afloopt? Vanuit het perspectief van de energieleveranciers begrijpt de Vastelastenbond deze strategie. ‘Natuurlijk willen zij graag de hoge korting in een later stadium terugverdienen.’

Stilzwijgende afspraak

Over de rol van de belangenbehartigers is de Vastelastenbond veel minder te spreken. Bij energieveilingen maken belangenbehartigers de afspraak dat klanten gedurende de contractperiode (en zelfs de periode daarna) niet meer benaderd mogen worden voor een nieuwe veiling. Voor Dirk-Jan Wolfert is dat een vreemde gang van zaken. ‘Zo’n stilzwijgende afspraak is het wisselgeld dat de leverancier uitonderhandelt tegen de lage prijs tijdens de veiling’, stelt hij verbaasd vast. ‘Op deze wijze voorkomen ze dat klanten zich na de contractperiode weer opnieuw gaan oriënteren, inclusief het risico op overstappen. Nadeel van deze afspraak is dat belangenbehartigers hun leden niet meer kunnen beschermen als ze energie afnemen tegen onnodig hoge tarieven.’

Keerzijde

De Vastelastenbond vraagt zich af of belangenbehartigers deze keerzijde van de veilingen inzien. ‘We weten niet of het een gebrek aan kennis is van de energiemarkt of dat er sprake is van bewuste marketing-strategie om op korte termijn leden te werven en omzet te genereren’, vervolgt Dirk-Jan Wolfert zijn verhaal. In zijn ogen is er overigens nog een andere reden waarom het tarief niet zo scherp kan zijn als de belangenbehartiger doet voorkomen. Belangenverenigingen vragen immers per deelnemer een vergoeding. Die kan oplopen tot €50,- of zelfs €100,- per deelnemer. ‘Bij elkaar opgeteld kan de totale opbrengst voor zo’n vereniging oplopen tot een bedrag van €1.000.000, - per veiling. Een groot deel hiervan is directe winst voor de belangenbehartiger. En dat is krom, want in veel gevallen betalen leden ook al voor hun lidmaatschap.’

Belangenbehartiger biedt te weinig service

De kortzichtige visie die belangenbehartigers op prijzen hebben, is niet de enige doorn in het oog van de Vasteastenbond. Ook op andere terreinen schieten ze in toenemende mate tekort. ‘Sinds het vrijkomen van de energiemarkt worstelen de leveranciers met hun dienstverlening aan consumenten’, geeft Dirk-Jan Wolfert tekst en uitleg. ‘De afgelopen jaren hebben we gezamenlijk stapje voor stapje vooruitgang geboekt. Toch zijn er nog altijd energieleveranciers die hun informatievoorziening en service niet onder controle hebben. Daarom is het vreemd dat belangenbehartigers zonder blikken of blozen in zee gaan met leveranciers die het laagste scoren op service.’ In de praktijk blijkt dat sommige belangenbehartigers niet of nauwelijks afspraken maken over het niveau van de dienstverlening dat leveranciers moeten bieden gedurende de contractsperiode. ‘Leden zijn bij klachten aangewezen op de energieleverancier, terwijl hier een belangrijke taak is weggelegd voor belangenbehartigers’, besluit Dirk-Jan Wolfert. ‘Als Vastelastenbond vinden we dat een slechte ontwikkeling.’