Een jaar oorlog Oekraïne: dit zijn de gevolgen voor de energiemarkt

Vrijdag 24 februari 2023 08:40

Frank van de Ven

Het is precies één jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Deze inval vormde het begin van een oorlog die vandaag nog woedt en enorm veel impact heeft.

‌Het is vandaag precies één jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Deze inval vormde het begin van een oorlog die vandaag nog woedt en enorm veel impact heeft. De invasie heeft ook grote gevolgen voor de energiemarkt. De Europese afhankelijkheid van Russisch gas kwam duidelijk naar voren toen Rusland na Europese sancties de gaskraan steeds verder dichtdraaide.

In dit overzicht zie je wat er in een jaar tijd allemaal gebeurd is en hoe de oorlog in Oekraïne ons dagelijks leven beïnvloed heeft. De energierekening is door deze oorlog gigantisch gestegen.

24 februari 2022

Op 24 februari valt Rusland Oekraïne binnen. Dit grensconflict heeft gigantische gevolgen voor de gaslevering in heel Europa. Rusland is namelijk verantwoordelijk voor 35 procent van de gastoevoer. De Vastelastenbond adviseert om direct een eenjarig energiecontract af te sluiten om verdere prijsstijgingen te voorkomen. De weken voor het sluimerende conflict een oorlog wordt, zetten we veel klanten over naar een vast contract.

Maart 2022

De oorlog in Oekraïne raakt energiebedrijven én hun klanten. Vattenfall en Eneco voeren daarom extra tariefwijzigingen door per 1 april. Normaal gesproken gebeurt dat twee keer per jaar, maar de frequentie wordt opgevoerd. Voortaan wisselen de tarieven maandelijks. Nog geen maand daarvoor geeft Eneco aan geen prijsverandering door te voeren, maar daar komt het energiebedrijf dus op terug.

April 2022

We onderzoeken de variabele gastarieven van zeventien energieleveranciers en ontdekken grote verschillen die kunnen oplopen tot wel 1.500 euro op jaarbasis. Voor het duurste variabele gastarief betaal je 88 eurocent per kuub gas meer dan bij de voordeligste energieleverancier. Dat komt neer op een verschil van 46 procent! Onze directeur Dirk-Jan Wolfert vraagt zich hardop af waarom er zo’n grote prijsverschillen tussen aanbieders bestaan: “Is hier sprake van een slecht inkoopbeleid of wordt er misbruik van de situatie in de energiemarkt gemaakt?”

Deze vraag houdt ook toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) bezig. In 2023 onderzoekt de toezichthouder drie grote energiebedrijven en de manier waarop zij hun tarieven berekenen.

Mei 2022

De nieuwe variabele tarieven dienen zich aan. In januari en in juni worden de tarieven van variabele tarieven aangepast (al voerden sommige energieleveranciers al eerder wijzigingen door). Veel huishoudens gaan de échte financiële gevolgen pas halverwege dit jaar merken, stelt Wolfert. De energie die in de eerste helft van 2022 is gebruikt, is in 2021 relatief goedkoop ingekocht. De inkoopprijs van stroom en gas dat later ingekocht is, is extreem hoger.

Juni 2022

De helft van de Nederlanders heeft in juni een variabel energiecontract en is overgeleverd aan de grillen van de energiemarkt. Om de hoge inkoopprijzen op te vangen, voeren energiebedrijven steeds vaker tariefwijzigingen door. Dit blijkt uit onderzoek van de toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM). De ACM presenteert zijn bevindingen in de Energiemonitor 2022. In dit document wordt alle informatie opgeslagen die de toezichthouder heeft opgevraagd bij energieleveranciers. Een analyse van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) StatLine - Gemiddelde energietarieven voor consumentenExternal Link wijst uit dat het tarief voor een kuub gas het afgelopen jaar steeg met 393 procent. Het tarief voor elektriciteit (kWh) steeg met 364 procent.

Juli 2022

“Als er geen aanbod is, moeten we het zelf creëren”, zegt onze directeur in juli. Na onderhandelingen met tal van energieleveranciers bieden we in samenwerking met Gewoon Energie een jaarcontract met gunstige vaste tarieven aan. We zijn nog steeds de enige consumentenorganisatie die dat doet.

Augustus 2022

In augustus verergert de situatie in de energiemarkt. Energiebedrijven drukken hun klanten op het hart om hun maandbedrag niet naar beneden af te ronden om zo hun maandlasten te verlagen. Zo schuiven ze namelijk mogelijke geldproblemen voor zich uit en kunnen zij aan het einde van het jaar een gepeperde rekening verwachten.

Bij Vattenfall betaalt bijvoorbeeld zo'n 10 procent van de klanten 200 euro per maand te weinig. Ook Eneco herkent zich in deze problematiek, zegt een woordvoerder: "Wij waarschuwen hier al langer voor." Het Nibud en de Nederlandse Vereniging voor Schuldhulpverlening (NVVK) denken dat ongeveer 800.000 huishoudens naar schatting te weinig betalen.

September 2022

Uit angst om verlies te lijden en met duur ingekochte energie achter te blijven, durven energiebedrijven het nog steeds niet aan om vaste contracten aan te bieden. Om het aanbieden van jaarcontracten te stimuleren en de concurrentie te bevorderen, moeten de overstapboetes fors omhoog stelt onze directeur. We brengen een persbericht uit waarin we ons standpunt duidelijk maken. Toezichthouder ACM werkt aan een beleidsregel die per 1 oktober moet ingaan, maar de invulling ervan is vooralsnog erg onduidelijk. De invulling is zelfs zo onduidelijk dat deze maatregel pas in april 2023 – onder voorbehoud - wordt ingevoerd.

Oktober 2022

Toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) hoopt door de overstapboete te verhogen het voor energieleveranciers weer aantrekkelijk te maken om meerjarige contracten aan te bieden. De hoogte van deze boete (in de energiemarkt heet dit een ‘opzegvergoeding’) moet nog definitief vastgesteld worden, maar het wordt sowieso hoger dan het bedrag dat je nu moet betalen als je van energieleverancier overstapt. ACM wil de concurrentie bevorderen en ervoor zorgen dat er weer wat te kiezen valt op het gebied van jaarcontracten.

De toezichthouder heeft een rekensom bedacht waarmee de hoogte van de opzegboete wordt berekend. Deze som is opgebouwd uit vier onderdelen: het geschatte jaarverbruik zoals dat in het contract staat, het aantal kuub of kilowattuur dat al is afgenomen, de prijs per kuub gas of kilowattuur stroom die in het contract staat en de prijs voor gas of stroom van een zogenoemd referentieproduct.

November 2022

Van de twintig energieleveranciers waarvan de Vastelastenbond de financiële gezondheid onderzoekt, zijn er drie met een negatieve solvabiliteit. Dat de solvabiliteit van dit drietal laag is, betekent dat deze energieleveranciers kwetsbaar zijn voor financiële tegenslagen. Op basis van de jaarcijfers van 2021 zijn er drie bedrijven met een negatieve solvabiliteit te zien. Het gaat om DGB, Gulf Gas and Power en Mega Energie.

De solvabiliteit van Mega Energie is van alle onderzochte partijen in 2021 het laagst. Deze nieuwkomer, die sinds eind vorig jaar in Nederland actief is, levert ook energie in Frankrijk en België. Zes energieleveranciers hebben een positieve, maar lage solvabiliteit. Twaalf energiebedrijven beschikken over een goede solvabiliteit. Ons solvabiliteitsonderzoek wordt goed opgepikt door de landelijke media.

December 2022

De overheid helpt burgers met een prijsplafond waardoor torenhoge energietarieven gedeeltelijk opgevangen worden. Dat is maar goed ook, want de energietarieven schieten omhoog. In december worden de variabele tarieven voor januari 2023 bekendgemaakt. Tarieven boven de drie euro per kuub gas zijn gangbaar. Stroom schurkt ook dicht tegen de grens van een euro per kWh aan. De overheid ondersteunt burgers in november en december met een extra compensatie.

Nederlanders ontvangen twee keer 190 euro via hun energiebedrijf. Dat bedrag vangt de torenhoge rekening deeld op. In 2023 wordt een prijsplafond ingevoerd dat consumenten moet beschermen. Wanneer je minder dan 1200 kuub gas verbruikt in een jaar, betaal je 1,45 euro per kuub, inclusief belasting. Dat bedrag ligt ver onder de huidige marktprijs van circa 3 euro. Voor stroom is het jaarlijks prijsplafond 2900 kWh. Als je daaronder blijft, betaal je 40 eurocent per kWh, inclusief belastingen.

Januari 2023

Halverwege januari verandert er wat in de overspannen energiemarkt: er vindt een daling van de gasprijs plaats. Zo voert Budget Energie een verlaging door en komt het energietarief van deze aanbieder onder het prijsplafond. Dat de gasprijs daalt, is nog geen reden voor een feestje stelt president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB). De topman waarschuwt voor de gevaren van “te vroeg te veel optimisme. De gasvoorraden moeten later dit jaar weer gevuld worden voor volgende winter. Dat kunnen we niet meer doen met Russisch gas.”

Knot deelde zijn visie op de energiemarkt bij WNL Op Zondag. De topman verwacht dat de energietarieven dit jaar niet meer zo flink zullen stijgen als vorig jaar het geval was.

24 februari 2023

Hoewel de gasprijzen flink dalen – vrijdag 17 februari zakt de inkoopprijs zelfs onder de vijftig euro per megawattuur – denkt bestuursvoorzitter Martijn Snoep van Autoriteit Consument en Markt (ACM) dat de tijd van goedkoop gas juist voorbij is. Snoep werd geïnterviewd door de Telegraaf. De bestuursvoorzitter voorziet nog lang niet het einde van de energiecrisis: "Laat dalende gasprijzen ons niet in slaap sussen. De tijd van goedkoop gas komt niet meer terug." Onze directeur sluit zich daarbij aan.

Meer weten?

We maakten een drieluik over de energiemarkt. In het eerste blog vertellen we hoe de energiemarkt werkte voordat de crisis uitbrak. Sinds september 2021 verkeert deze markt in een crisis. In het tweede deel gaan we dieper in op de huidige situatie, terwijl het slotstuk een blik in de toekomst geeft en vertelt wat je kunt verwachten.

Reacties

Er zijn nog geen reacties geplaatst. Jij kan de eerste zijn!

Plaats een reactie

Dertien Nederlandse gemeenten hebben de handen ineen geslagen en een brandbrief geschreven aan Eneco. De lokale overheden laken de hoge tarieven die de energieleverancier rekent voor stadswarmte.

Dertien gemeenten schrijven brandbrief aan Eneco wegens hoge tarieven

Dinsdag 21 februari 2023 16:47

‌ Dertien Nederlandse gemeenten hebben de handen ineen geslagen en een brandbrief geschreven aan Eneco. De lokale overheden, waaronder die van Den Haag, Utrecht en Houten, laken de hoge tari...

Lees meer

De toezichthouder vreest dat de gevolgen van de energiecrisis nog lange tijd zullen nadreunen. Dat betekent dat er in de toekomst rekening gehouden moet worden met blijvend hoge energietarieven.

Toezichthouder: ‘Tijd van goedkoop gas komt niet meer terug’

Maandag 20 februari 2023 13:58

‌Hoewel de gasprijzen flink gedaald zijn – afgelopen vrijdag zakte de inkoopprijs zelfs onder de vijftig euro per megawattuur – denkt bestuursvoorzitter Martijn Snoep van Autoriteit C...

Lees meer

We krijgen veel vragen over het jaarcontract dat exclusief voor klanten van Energie Vanzelf Geregeld verkrijgbaar is. In samenwerking met Gewoon Energie is een energiecontract met vaste energietarieven opgesteld.

Dit zijn de 4 meest gestelde vragen aan ons Customer Care Team

Vrijdag 17 februari 2023 09:44

‌Onze klantenservice krijgt dagelijks vragen over uiteenlopende onderwerpen, maar momenteel gaan de meeste telefoontjes over energie en ons jaarcontract. We hebben de vier meest gestelde vragen...

Lees meer

Wij werken niet met externe partijen die uit onze naam aanbiedingen doen. Mocht je het niet vertrouwen, adviseren we je om ons te bellen. Het is niet de eerste keer dat de goede naam van de Vastelastenbond misbruikt wordt.

Let op! Weet met wie je spreekt

Dinsdag 14 februari 2023 09:09

‌‌We krijgen doorlopend berichten van klanten die zeggen door de Vastelastenbond gebeld te zijn met een energieaanbod. Aan de andere kant van de lijn zijn opdringerige types te horen die je ...

Lees meer

Bespaar op je
Energiecontract

€250,- p.j

Altijd het beste Energiecontract

Bespaar € 250,- op je Energierekening

€5,90 p.m.
(of €59,- p.j.)