Dalende gasprijs nog geen reden voor jubelstemming volgens Nederlandsche Bank

Dat de gasprijs daalt, is nog geen reden voor een feestje stelt president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB). De topman waarschuwt voor de gevaren van “te vroeg te veel optimisme”. Momenteel lijkt de situatie op de energiemarkt er goed uit te zien, maar dat zegt niets over de lange termijn: "De gasvoorraden moeten later dit jaar weer gevuld worden voor volgende winter. Dat kunnen we niet meer doen met Russisch gas.”

Knot deelde zijn visie op de energiemarkt bij WNL Op Zondag. De topman verwacht dat de energietarieven dit jaar niet meer zo flink zullen stijgen als vorig jaar het geval was. Gemiddeld zakt de inflatie in 2023 terug tot 5 of 6 procent. Dat betekent dat het leven in Nederland dit jaar nog 5 of 6 procent duurder zal worden dan vorig jaar. Ter vergelijking: in 2022 gingen de prijzen met 10 procent omhoog. Knot denkt dat de verwachte 5 of 6 procent ook nog veel te hoog is.

De president merkt dat de inflatie zich heeft verbreed, want niet alleen de energierekening steeg. Zo werden boodschappen ook duurder. Knot schat dat de Europese Centrale Bank (ECB) de rente in de eurozone daarom vaak moet verhogen. Een hogere rente maakt lenen duurder waardoor consumenten en bedrijven minder lenen. Deze ontwikkeling zorgt weer voor minder vraag naar producten, waardoor de prijzen dalen.
 

Nederlanders kunnen er volgens Knot van uitgaan dat de rente in de eurozone een half procent stijgt in zowel februari als maart: "In mei en juni zal er ook nog wel iets volgen." Je spreekt over een recessie als er twee kwartalen op rij sprake van economische krimp is. Omdat er in Nederland in het derde kwartaal van vorig jaar een krimp was, sluit Knot een recessie niet uit. De cijfers over het vierde kwartaal moeten namelijk nog komen.
 

Knot denkt dat er een "reële kans" bestaat dat Nederland een recessie ontloopt. Hij zag namelijk dat consumenten hun geld in december alweer behoorlijk lieten rollen. De uitspraken van Knot volgen op het nieuws dat Budget Energie als eerste energieleverancier de tarieven onder het prijsplafond liet zakken. Dit nieuws zorgde voor veel publiciteit. Als het tarief van de leverancier lager is dan het prijsplafond betaal je dat tarief. Bestaande klanten van Budget Energie betalen pas vanaf maart het tarief dat onder het prijsplafond valt. Tot die tijd betalen ze zelfs meer omdat het vaste tarief van het prijsplafond hoger is.
 

Directeur Dirk-Jan Wolfert van de Vastelastenbond sluit zich aan bij de uitspraken van Knot. De directeur vraagt zich hardop af wat de gevolgen zullen zijn nu we niet meer op Russisch gas kunnen rekenen: “De verwachting is dat 2023 sowieso een duur jaar wordt. Dit jaar hebben we nog gebruik kunnen maken van Russisch gas maar dat kan volgend jaar niet meer. De gaskraan vanuit Rusland is dichtgedraaid en dat betekent dat we naar alternatieven moeten zoeken. De kans is heel groot dat die alternatieven veel duurder zijn.”

Om de energiecrisis het hoofd te bieden, is een gedragsverandering nodig stelt Wolfert: “We moeten zo snel mogelijk ons verbruik verlagen. Waarom niet zo snel mogelijk alle woningen in Nederland isoleren, daken vol leggen met zonnepanelen en warmtepompen plaatsen? Daarnaast moeten we van onze afhankelijkheid van gas van andere landen af en zelfvoorzienend worden. Het is belangrijk dat we zorgen dat het gas uit verschillende landen komt, zodat we niet direct een probleem hebben als één land niet wil of kan leveren. Zolang we niet zelfvoorzienend zijn, verwacht ik hoge energietarieven.”

De Vastelastenbond kreeg veel vragen over deze tariefverlaging, stelt Wolfert: “Consumenten vragen zich af of het verstandig is om over te stappen, omdat de tarieven zo laag liggen. Het antwoord is ‘nee’ omdat je met een variabel contract te maken hebt. Dat betekent dat je met tarieven te maken hebt die continue aan verandering onderhevig zijn."

Nu liggen de prijzen misschien laag, maar als de inkoopprijs van gas stijgt – wat nu weer langzaamaan gebeurt – zie je dat direct terug in je maandbedrag. "Budget Energie past de tarieven maandelijks aan, dus het kan zomaar zijn dat je na je overstap ineens met hogere tarieven te maken hebt. In augustus vorig jaar haalde deze energieleverancier het nieuws nog wegens de forse tariefverhoging die doorgevoerd werd. Houd er rekening mee dat een overstap niet per se financieel voordeel oplevert.”
 

Door nu over te stappen naar een variabel contract loop je volgens Wolfert het risico niet eens van het lage tarief gebruik te kunnen maken. "Nu overstappen van variabel contract is risicovol en kan zeer slecht uitpakken. Het duurt namelijk een maand voordat de overstap geregeld is en in de tussentijd kunnen de tarieven stijgen. Het is verstandiger om voor een vast contract te kiezen en de verwachting is dat deze energiecontracten in april op de markt komen," stelt Wolfert. “Een jaarcontract biedt zekerheid en is niet aan verandering onderhevig. Voor veel mensen is het stressvol om hun energierekening continu te zien veranderen omdat energiebedrijven de tarieven continu aanpassen." 

Voor de energiecrisis werden variabele contracten twee keer per jaar aangepast (in januari en juli. red). Na het uitbreken van de crisis kozen steeds meer energiebedrijven ervoor om hun prijzen vaker aan te passen. Veel partijen zorgen ervoor dat de tarieven per kwartaal gewijzigd worden. "Budget Energie koopt energie kort van tevoren in, waardoor de prijsexplosie van gas veel sneller effect had en dat merkten klanten vrijwel direct in augustus. Hetzelfde geldt echter ook voor de prijsdaling van gas waar nu van geprofiteerd wordt", verduidelijkt Wolfert. "Punt is dat je als consument niet weet waar je aan toe bent, omdat de prijzen sterk aan verandering onderhevig zijn."